Архангай аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 07 дугаар сарын тойм

1.Гадаргын усны чанар

Архангай аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2023 оны 07 дугаар сард Хануй-Эрдэнэмандал, Чулуут-Чулуут, Хойд тамир-Их тамир, Орхон-Өлзийт, Чулуут-Өндөр-Улаан, Өгийнуур, Урд тамир дээд, доод цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны ууссан хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байв. 

2023 оны 7-р сард хийсэн Архангай аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS 4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан /Хүснэгт1/-д үзүүллээ.  

/Хүснэгт1./-д

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодрүүлав.

Хануй-Эрдэнэмандал усны цахилгаан дамжуулах чадвар 235.8, эрдэсжилт 205.4 мг/л, хатуулаг 2.0 мг-экв/л,  төмөр 0.08 мг/л, нитрат азот 0.15мг/л, сульфат 7.5 мг/л, хлор 6.0 мг/л, гидрокарбонат 141.6 мг/л, магни 9.2 мг/л байна.

Чулуут-Чулуут усны цахилгаан дамжуулах чадвар 120.0, эрдэсжилт 95.2 мг/л, хатуулаг 1.0 мг-экв/л,  төмөр 0.03 мг/л, нитрат азот 0.26 мг/л, сульфат 0.6 мг/л, хлор 4.6 мг/л, гидрокарбонат 67.1 мг/л,  магни 14.9 мг/л байна.

Хойд тамир-Их тамир усны цахилгаан дамжуулах чадвар 90.58, эрдэсжилт 70.6 мг/л, хатуулаг 0.76 мг-экв/л,  төмөр 0.04 мг/л, нитрат азот 0.21 мг/л, сульфат 1.2 мг/л, хлор 3.9 мг/л, гидрокарбонат 48.2 мг/л, магни 2.9 мг/л байна.

Орхон-Өлзийт усны цахилгаан дамжуулах чадвар 290.9, эрдэсжилт 239.9 мг/л, хатуулаг 2.52 мг-экв/л,  төмөр 0.06 мг/л, нитрат азот 0.06мг/л, сульфат 2.1 мг/л, хлор 5.3 мг/л, гидрокарбонат 175.1 мг/л, магни 10.2 мг/л байна.

Чулуут-Өндөр-Улаан усны цахилгаан дамжуулах чадвар 258.9, эрдэсжилт 198.4 мг/л, хатуулаг 2.44 мг-экв/л,  төмөр 0.03 мг/л, нитрат азот 0.14 мг/л, сульфат 2.4 мг/л, хлор 3.9 мг/л, гидрокарбонат 147.1 мг/л, магни 11.2 мг/л байна.

Өгийнуур-Өгийнуур усны цахилгаан дамжуулах чадвар 613.4, эрдэсжилт 531.1 мг/л, хатуулаг 3.64 мг-экв/л,  төмөр 0.03 мг/л, фторын агууламж 1.4 дахин их, нитрат азот 0.10 мг/л, сульфат 56.0 мг/л, хлор 23.8 мг/л, гидрокарбонат 315.5 мг/л, магни 33.1 мг/л байна

Урдтамир- Цэцэрлэг дээд, Цэцэрлэг доод усны цахилгаан дамжуулах чадвар 95.79-105.8 эрдэсжилт, 71.5-76.5 мг/л, хатуулаг 0.72-0.80 мг-экв/л,  төмөр 0.06-0.05мг/л, нитрат азот 0.03-0.04 мг/л, сульфат 0.9 мг/л, хлор 33.9-4.2 мг/л, гидрокарбонат 47.6-52.5 мг/л, магни 1.9-2.4 мг/л байна.

2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын “Ундарга” цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал бохир усны орох, гарах 2 цэгээс хаягдал усны сорьц авч химийн найрлага болон чанарын үзүүлэлтийг тодорхойллоо. 

Шинжилгээний дүнг /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”-ны стандартад харьцуулан /Хүснэгт2./-д үзүүллээ.

Хүснэгт2

Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”ны стандарт дахь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс Биохимийн Хэрэгцээт Хүчилтөрөгч-/БПК₅/-ийн агууламж 5.0  дахин их, Нийт азот 3.2 дахин их  байна.

АРХАНГАЙ АЙМАГ УС, ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ГАЗРЫН БАЙГАЛЬ ОРЧИН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ